W Krakowskim Hospicjum dla Dzieci im. ks. Józefa Tischnera wypracowany został schemat pracy z rodzinami po starcie dziecka. Rodziny doświadczające straty dziecka w wyniku:

1. Choroby nieuleczalnej (głównie podopieczni Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci)
2. Wady letalnej (głównie podopieczni Hospicjum Perinatalnego)
3. Innych czynników (wszystkie rodziny po stracie dziecka zgłaszające się po pomoc do KHD)

Zostają wpisane do Księgi Rodzin Po Stracie, i zakwalifikowane do pracy terapeutycznej w kontekście żałoby według indywidualnych potrzeb. Księga rodzin po stracie jest uaktualniana raz w miesiącu i przesyłana do Członków Zarządu Fundacji. Pomoc rodzinom po starcie dziecka udzielana jest na każdym etapie przeżywania żałoby, a jej intensywność zależy od indywidualnych potrzeb każdego z jej członków.

I. Pomoc rodzinom po starcie dziecka – pacjenta Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci.

Opieka KHD od początku współpracy z rodziną odbywa się zespołowo. W skład zespołu terapeutycznego wchodzi: lekarz, pielęgniarka, psycholog, ksiądz, oraz po diagnozie potrzeb także rehabilitant. Psycholog prowadzący opiekę psychologiczną w rodzinie podopiecznego, nawiązuje relację z każdym z jej członków celem diagnozy potrzeb emocjonalnych oraz udzielenia wsparcia. Równocześnie rozpoczyna się praca całego zespołu terapeutycznego ukierunkowana na przygotowanie do śmierci dziecka oraz okresu osierocenia. W trakcie opieki KHD Rodzice i rodzeństwo podopiecznych korzystają nie tylko z dostosowanej do aktualnych potrzeb pomocy psychologicznej, ale także zapraszani są do udziału w spotkaniach dla rodziców i całych rodzin, wyjazdów dla rodzeństwa celem budowania sieci wsparcia pomocnej później w okresie osierocenia. Przez cały okres sprawowania opieki, rodziny podopiecznych spotykają się z informacjami dotyczącymi pomocy i wsparcia na etapie osierocenia oraz mają dostęp do oferty pomocy rodzinom po stracie.

Po śmierci dziecka, psycholog opiekujący się rodziną diagnozuje potrzebę wsparcia rodziny w okresie osierocenia. Trzeba pamiętać, że żałoba jest procesem naturalnym. Mimo iż trudna i bolesna, nie zawsze wymaga wsparcia psychologicznego. Rodzinom, które chcą i wymagają pomocy proponowane jest wsparcie w postaci:

1. Spotkań indywidualnych - psychologa z rodziną, samymi rodzicami lub samym rodzeństwem.
2. Spotkań indywidualnych i grupy wsparcia- równolegle prowadzone wsparcie indywidualne oraz udział w grupie wsparcia dla rodziców/rodzeństwa po stracie.
3. Grupy wsparcia, grup samopomocowych - udział w grupie wsparcia dla osieroconych, spotkania/kontakty we własnym zakresie z rodzinami po stracie celem uzyskania wsparcia.

Celem pracy z rodziną jest tu wsparcie naturalnego procesu żałoby po stracie dziecka oraz mobilizacja drzemiących w każdym człowieku mechanizmów radzenia sobie. Jeśli w rodzinie są małe dzieci, praca terapeutyczna ukierunkowana jest także na edukacje i wsparcie rodziców co do rozumienia i pracy z dzieckiem w okresie utraty. Czas i intensywność pracy z rodziną po stracie od początku jest bardzo indywidualny i zależny od potrzeb. Na podstawie doświadczeń, widoczna jest jednak tendencja do intensywnych spotkań w pierwszym okresie osierocenia oraz do ich rozrzedzania w trakcie procesu przeżywania żałoby do pozostania w kontakcie podtrzymującym.

Cała praca z rodziną po stracie jest dokumentowana przez psychologa w postaci dokumentacji spotkań indywidualnych, kontaktu telefonicznego oraz dokumentacji pracy grupy wsparcia oraz archiwizowana w biurze Fundacji zgodnie z wytycznymi.

Organizacja grup wsparcia dla rodzin po stracie.

W KHD realizowane są dwa rodzaje wsparcia grupowego dla rodzin po stracie:

1. Grupa wsparcia zamknięta - grupa składająca się ze stałej liczby uczestników i stałej liczby spotkań (12 spotkań) bez możliwości dołączenia w trakcie procesu. Uczestnicy spotykają się w cyklu co dwa tygodnie (w poniedziałki) na 2-godzinnych spotkaniach poświęconych pracy z żałobą. Nabór do uczestnictwa w grupie odbywa się przez cały rok i poprzedzony jest konsultacjami indywidualnymi. Praca grupy rozpoczyna się jesienią (wrzesień/październik) lub na wiosnę (luty/marzec), po uprzedniej informacji na stronie internetowej. Dokumentacja grupy wsparcia zawiera: krótki opis przebiegu spotkania oraz listę obecności.
2. Grupa wsparcia otwarta - grupa składająca się z dowolnej liczby uczestników, z możliwością dołączenia na każdym kolejnym spotkaniu. Spotkania odbywają się raz w miesiącu (w sobotę lub niedzielę) za każdym razem w innym miejscu. Obok pracy terapeutycznej poświęconej żałobie, uczestnicy mają możliwość wspólnego uczestnictwa w wydarzeniu lub imprezie kulturalnej (teatr, koncert, wystawa). Przebieg i organizacja otwartych grup wsparcia, dokumentowana jest krótkim opisem przebiegu oraz listą obecności.

II. Pomoc rodzicom po stracie dziecka w wyniku wady letalnej - podopiecznym Hospicjum Perinatalnego.

Praca terapeutyczna nad procesem żałoby z rodzicami dziecka, u którego stwierdzono wadę letalną, rozpoczyna się w momencie zgłoszenia się rodziny pod opiekę HP. Rodzice szukający pomocy dla siebie i swojego nienarodzonego, nieuleczalnie chorego dziecka, przeżywają utratę właściwą żałobie jeszcze przed rzeczywistą śmiercią dziecka. Udzielone na tym etapie wsparcie psychologiczne, ukierunkowane na zmianę oczekiwań i przeformułowanie celu z „czekamy na śmierć” na „wykorzystajmy dobrze nasz wspólny czas”, ma olbrzymi wpływ nie tylko na rozumienie i wartościowanie aktualnej sytuacji życiowej, ale przede wszystkim na późniejsze przeżywanie i radzenie sobie ze stratą. Spotkania na tym etapie opieki mają charakter indywidualny i odbywają się zależnie od potrzeb rodziny. Po śmierci dziecka z wadą letalną, rodzina objęta jest pomocą psychologiczną dla rodzin po stracie, początkowo są tylko spotkania indywidualne, na dalszych etapach także udział w grupie wsparcia o charakterze zamkniętym.

III. Pomoc rodzinom po stracie dziecka w wyniku innych czynników- straty okołoporodowej, poronienia, nieszczęśliwego wypadku, choroby i innych nie będących wcześniej pod opieką KHD i HP.

Rodziny doświadczające utraty dziecka ( nie będące wcześniej podopiecznymi KHD i HP) zgłaszające się po pomoc Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci mogą uzyskać profesjonalne wsparcie w żałobie poprzez:

1. Konsultacje indywidualne - spotkania z psychologiem jeśli nie istnieją bariery odległości miejsca zamieszkania.
2. Konsultacje telefoniczne - rozmowy wspierające przeżywanie żałoby dla rodzin korzystających z infolinii po stracie dziecka, mieszkających zbyt daleko, by skorzystać ze spotkania indywidualnego.
3. Udział w oferowanych grupach wsparcia.

Praca z rodzinami zgłaszającymi się po pomoc po śmierci dziecka jest dokumentowana zgodnie z zasadami przyjętymi w KHD ( dokumentacja spotkań indywidualnych, udziału w grupie, kontaktu telefonicznego).

Ponadto, wszystkie rodziny po stracie dziecka zapraszane są do uczestnictwa w działaniach Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci na rzecz rodzin osieroconych. Są to między innymi:

• Msze Święte w intencji rodzin i zmarłych podopiecznych,
• rekolekcje rodzinne i małżeńskie,
• wspólne spotkania i wyjazdy,
• obchody dnia dziecka utraconego 15 października z wizytą przy grobie ks. Józefa Tischnera w Łopusznej,
• wyjazdy zimowe i letnie dla rodzeństwa po stracie,
• konkurs stypendialny dla rodzeństwa po stracie.